Met water spelen ja, dat is leuk. Maar handen wassen? Nee, veel kinderen vinden er niks aan. Pedagogisch medewerkers in de kinderopvang, en ook ouders, hebben er hun handen vol aan. Hoe ga je daar nu mee om?
Noodzaak
We voelen allemaal de druk om kinderen de handen te laten wassen. En dat is niet: even met je hand onder de kraan wapperen, maar echt wassen, met zeep en 20 seconden lang. We weten allemaal dat dit belangrijk is. Doen dus. Maar hoe?
Dwang werkt averechts
Je zou natuurlijk heel streng kunnen zijn, zeggen dat t moet, zeggen dat ze zonder schone handen niet mee mogen doen, etc. Maar. Dit is een erg negatieve benadering. Hoe meer afdwingen/ opdringen, hoe groter hun weerstand. Het helpt wellicht voor deze keer, maar de keren erop zullen ze het steeds vervelender vinden. Met zelfs andere schade tot gevolg. Dus: niet dwingen, dreigen, manipuleren. Wat dan wel?
Wat is je doel
Denk aan de langere termijn. Als je het anders aanpakt, bereik je niet alleen je doel “handen gewassen”, maar ook doelen als : vergroten autonomie, zelfstandigheid, creativiteit, problemen oplossend vermogen… etcetera. Dat werkt zo:
Handen wassen op de BSO
Laat de kinderen meedenken. Zo neem je ze serieus en geef je ze verantwoordelijkheid. Vraag ze welke ideeën zij hebben om te zorgen dat iedereen de handen wast. Dring niet jouw idee op, maar kijk samen hoe de ideeën haalbaar gemaakt kunnen worden. Werk ze samen uit. Daar komen de prachtigste ideeën uit: een zelfgemaakte poster op de wc ; kinderen om de beurt als handenwas-controleur; een kind als DJ die op vaste tijden een nummer draait waarbij iedereen z’n handen wast,…. Let op, kopieer niet deze ideeën maar laat je kinderen zelf hun ideeën bedenken. De kans op succes is het grootst als zij zich medeverantwoordelijk voelen voor de plannen.
Handen wassen bij de jongsten
Ook bij dreumesen en peuters is handen wassen nodig. Maar ook hier geldt dat dwang meer kwaad dan goed doet. Enkele tips;
- Leg uit waarom het nodig is. En houd het verder vooral leuk en speels. Of, in Gordontermen: houd het in het ‘geen-probleemgebied’. Doe het bv voor met behulp van handpoppen, met veel lol. Onthoud ook: niets werkt beter dan jouw voorbeeldfunctie. Dus was als het even kan tegelijk met de kinderen je eigen handen.
- Zing een lied bij het wassen of zet een muziekje op, of laat een kind 20 sec op een trommel slaan tijdens t wassen. Ook fijn: Maak van het wassen een fijn contactmomentje door de handen met jouw handen te masseren met rustige bewegingen (en met water en zeep).
- Maak in een wasbak een sopje compleet met autootjes of popjes en laat de kinderen vlak voor het eten er lekker mee spelen. Op deze manieren houd je de sfeer plezierig en wordt handen wassen een feestje.
- En wees niet te strikt: voor jonge kinderen (vingers in hun mond, neus, zich krabben) is totale hygiëne echt een illusie….
Misschien brengen deze tips je op eigen ideeën. Leuk als je wat bij jullie werkt hieronder deelt!
Meer weten over de vaardigheden van de Gordonmethode, in respectvol en sensitief opvoeden?
Lees ” sensitief-communiceren-in de kinderopvang” https://www.swpbook.com/boeken/134/gordon-methode/2222/sensitief-communiceren-in-de-kinderopvang. Of kijk bij www.gordontraining.nl of www.hendersontrainingen.nl voor trainingen of een workshop.
Saskia Henderson